भक्तपुरका अन्तिम राजा रणजित मल्ल र अन्तिम मुगल बादशाह बहादुर शाह “जफर”...By Vidhu Prakash Kayastha

आज नेपाल र नेपालीको भाग्यलाई निर्ममतापूर्वक कुल्चिने अत्यन्त क्रुर अतिक्रमणकारी पृथ्वी नारायण शाहको जन्मदिनमा दुइजना राजाहरु स्मरण भयो – भक्तपुरका अन्तिम राजा रणजित मल्ल र अन्तिम मुगल बादशाह बहादुर शाह “जफर” ।
गोर्खाली सेनालाई प्रशस्त आर्थिक र उच्चस्तरीय हतियार उपलब्ध गराउने स्रोत तत्कालिन बेलायती सरकार थियो । तर यो कुरो नेपालको मुलधारको इतिहासबाट लुकाइएको छ । यो सम्बन्धि गरिएको एक गोप्य सम्झौताको दस्तावेज हालसम्म पनि लण्डनमा सुरक्षित छ । इस्ट इंडिया कम्पनि सम्बन्धि आर्काइवमा त्यो छ । त्यो गोप्य सम्झौतामा गोर्खाली प्रतिनिधि र क्याप्टेन सिअने (Captain Ceane)को दस्तखत छ ।
इस्वी सम्बत १७६९ मा पृ ना शाह मार्फत कीर्तिपुर र कान्तिपुरलाई अतिक्रमण गराएर अङ्रेजहरु आफ्नो षडयन्त्रको पहिलो खुड्किला टेक्न सफल भए ।
भक्तपुरको राजा रणजित मल्ल, जसले पृथ्वी नारायण शाहलाइ पाले, पोसे, हुर्काए, उनको आँखा फोडियो र हिन्दु पवित्र शहर बनारस तिर निर्वासनमा पठाइयो ।
आंखा फोडिएका राणाजित मल्ल बनारस पुगेको कुनै तथ्य फेला परेको छैन । सम्भवत: उन्को मृत्यु बाटैमा भएको अनुमान गर्न सकिन्छ । इस्वी सम्बत १८५७ मा भारतको पहिलो स्वतन्त्रता संग्रामलाई दबाए पछी अंग्रेजहरुले बहादुर शाह जफरलाई कैद गरी बर्माको राजधानी रंगूनमा निर्बासनमा पठाइयो इस्वी सम्बाट १८६२ नवेम्बर ७ मा रंगूनमा उन्को देहावसान भयो ।
सम्पुर्ण भारतवर्षलाई उपनिबेश बनाउने अङ्रेजहरुको षडयन्त्रहरुको लामो सिलसिलामा नेपाल र नेपालका मुलबासीहरुलाई दबाउने पहिलो सृंखलामा पृ ना शाहलाई मोहरा बनाएको तथ्य नेपालको इतिहास लेखन मा लुकाइएको चर्चा बेलाबखतमा चल्दै आएको हो ।
बहादुर शाह जफर महान गजलकार थिए । उनका गजलहरु अहिले पनि लोकप्रिय छन । उन्ले रचेका अन्तिम गजलले मेरो हृदय छोएको छ ।
लगता नहीं है जी मेरा उजड़े दयार में
किसकी बनी है आलम-ए-नापायेदार में
बुलबुल को पासबाँ से न सैयाद से गिला
क़िस्मत में क़ैद लिखी थी फ़स्ल-ए-बहार में
इन हसरतों से कह दो कहीं और जा बसें
इतनी जगह कहाँ है दिल-ए-दाग़दार में
इक शाख़-ए-गुल पे बैठ के बुलबुल है शादमाँ
काँटे बिछा दिये हैं दिल-ए-लालाज़ार में
उम्र-ए-दराज़ माँगके लाए थे चार दिन
दो आरज़ू में कट गए, दो इन्तज़ार में
दिन ज़िन्दगी के ख़त्म हुए शाम हो गई
फैला के पाँव सोएँगे कुंज-ए-मज़ार में
कितना है बदनसीब “ज़फ़र″ दफ़्न के लिए
दो गज़ ज़मीन भी न मिली कू-ए-यार में
English Translation
My heart has no repose in this despoiled land
Who has ever felt fulfilled in this futile world?
The nightingale complains about neither the sentinel nor the hunter
Fate had decreed imprisonment during the harvest of spring
Tell these longings to go dwell elsewhere
What space is there for them in this besmirched heart?
Sitting on a branch of flowers, the nightingale rejoices
It has strewn thorns in the garden of my heart
I asked for a long life, I received four days
Two passed in desire, two in waiting.
The days of life are over, evening has fallen
I shall sleep, legs outstretched, in my tomb
How unfortunate is Zafar! For his burial
Not even two yards of land were to be had, in the land of his beloved !
From-http://www.mulbasi.org/?p=2077#.UtFaIA29A1I.facebook